• TAJNE NAUCZANIE W ZAGNAŃSKU - CHRUSTACH



        • Po zakończeniu kampanii wrześniowej władze niemieckie zlikwidowały całkowicie polskie szkoły na terenach włączonych bezpośrednio do Rzeszy, a w Generalnym Gubernatorstwie pozostawiono tylko szkoły podstawowe i zawodowe likwidując szkolnictwo średnie i wyższe. Wielu profesorów i nauczycieli zostało aresztowanych lub wysiedlonych. Działania te wynikały z założenia polityki hitlerowskiej, której celem było uczynienie z Polaków niewykwalifikowanych pracowników Rzeszy.

          W pozostawionych szkołach zawodowych i podstawowych z programów nauczania usunięto historię polski, geografię i literaturę. Pozbawiono je podręczników, map i księgozbiorów.

          Mimo terroru i represji ze strony okupanta już pod koniec października 1939 roku organizuje się tajne nauczanie. Utworzona zostaje Tana Organizacja Nauczycielska (TON). W 1940 roku powstał Departament Oświaty i Kultury przy Delegaturze Rządu na Kraj.

          Tajne nauczanie zorganizowane zostało również na Kielecczyźnie. Już wiosną 1940 roku działały tutaj w podziemiu wszystkie gimnazja i licea. Nauczyciele działającego w Kielcach Gimnazjum i Liceum im. Stefana Żeromskiego zorganizowali tajne komplety w punktach filialnych m.in. w Zagnańsku, Daleszycach i Bolminie. Kierownictwo nad nimi objął matematyk Paweł Czapla. Obok przedwojennej kadry pedagogicznej uczyli także nauczyciele szkół powszechnych, pracownicy naukowi wyższych uczelni przesiedleni m.in. z Poznańskiego oraz kadra inżynieryjna.

          W Zagnańsku tajne nauczanie działało na trzech poziomach: gimnazjum, szkoły powszechnej oraz szkół o charakterze wojskowym.

          Od 1940 roku dzięki inicjatywie ks. Jana Kurczaba powstaje tajna szkoła na poziomie gimnazjum. Zajęcia odbywały się w budynku plebanii oraz w mieszkaniach prywatnych, np. państwa Boguckich, Illgów, Krupów, Tyrawskich.

          Ks. Jan Kurczab, organizator tajnych kompletów w Zagnańsku na poziomie gimnazjum.

           

           

          Stara plebania, w której znajdowała się szkoła.

          (Budynek Józefa Króla, w którym mieściła się szkoła od 1931 roku w czasie II wojny światowej zajęły wojska niemieckie.)

           

          Corocznie odbywały się komisyjne egzaminy końcowe, którym przewodniczył najczęściej Bolesław Kozłowski. Podobnie jak zajęcia lekcyjne miały one miejsce na plebanii lub w domach prywatnych.

           

           Grono pedagogiczne w roku szkolnym 1938/1939. Od lewej: Maria German, Irena Dorynek, Władysław Boszczyk, Łucja Nowak, Kamila Kowalska, Bolesław German.

          O prężności tajnego nauczania w Zagnańsku świadczą dane statystyczne dotyczące liczby uczniów kolejnych latach.

          1940/1941 – 14 uczniów

          1941/1942 – 15 uczniów

          1942/1943 – 28 uczniów

          1943/1944 – 48 uczniów